Kahve bitkisi (ağacı)

Kahve Nedir?
Kahve, ağaç şeklinde bir bitkidir. Rubiaceae (kökboyasıgil) familyasına ait bu ağacın altı binden fazla alt türü vardır.

Kahve Nerede Yetişir?
Coffea ağacı olarak adlandırılan kahve, tropik iklimlerde yetişmekte olup; ekonomik tarım açısından en önemli bitkilerden bir tanesidir. Kahve tarımı yapılabilmesi için çok bol yağış ve ortalama sıcaklığın 18 ila 24 derece arasında olması gerekir. Ayrıca, ani sıcaklık değişimleri, don gibi etkenler kahve ağacına büyük zarar verir. Bu nedenle, ticari anlamda kahve tarımı dünyanın ancak belli bölgelerinde yapılabilmektedir. Ne yazık ki, Türkiye'de kahve tarımı sadece deneysel boyutlarda kalmıştır.

Kahve Nasıl Üretilir?
Bir kahve ağacı, dikildikten sonra 3 yıl içinde meyve vermeye başlar ve meyve üretkenliği otuz ila kırk yıl kadar devam eder.

Doğal ortamında boyu on metrenin üzerine çıkabilen kahve ağacı, tarımı yapılırken genellikle çok daha kısa kalması için budanır. Böylelikle, meyvelerini toplamak kolay olabilir. Kahve ağaçlarının yaprakları sarımtırak, koyu yeşil, bronz veya mordur. Defneye benzeyen bu yapraklar, parlak ve sivri uçlu olur.

Yılda iki veya üç kez açan kahve çiçekleri beyaz ve güzel kokulu olur. Bu çiçekler  keskin kokuları nedeniyle yasemin ve portakal ağacı çiçeklerine benzetilir. Ancak, kahve çiçekleri çok kısa ömürlüdür. Açtıktan sadece bir kaç saat içinde solmaya başlayarak, kahve meyvesi haline gelmeye başlarlar. Kahve meyvesi olgunlaştıktan 14 gün sonra çürümeye başlar.

Kahve meyvesi ya da bilinen diğer adıyla kahve kirazı, gerçekten de hem büyüklük hem renk itibarıyla kirazı andırmaktadır. Bu meyvelerden her birinin içinde iki tane çekirdek bulunur. Kahve çekirdeği denilen bu çekirdeklerin birbirlerine bakan tarafı düz olup; dış kısımları ise yuvarlakımsıdır. Eğer bir kahve meyvesinden iki yerine tek çekirdek çıkarsa buna peaberry denir ve normal çekirdekten daha pahalıya satılır.

Pek çok kahve çekirdeği türü olmakla birlikte en yaygın şekilde tarımı yapılan türler iki tanedir: Coffea arabica (Arabika kahvesi) ile Coffea canephora (Robusta kahvesi). Arabica, yüzde 70 ile üretimde aslan payına sahitor. Bir diğer yaygın tür ise Coffea liberica (Liberika kahvesi) olmakla birlikte arabica ve robusta'ya göre çok az üretilmektedir.