Kafein

Kafein, doğal olarak kahvenin ve çeşitli bitkilerin içinde yer alan bir kimysaldır. Daha açıklayıcı olmak gerekirse acı ve beyaz kriztalize ksantin alkaloid bir maddedir. Kimyasal yapısı C8H10N4O2 şeklindedir.

Uzun yıllar boyunca kahvenin içinde saklı bir gizem olarak kalan kafein, ilk olarak 1819 yılında Alman kimyager Friedrich Ferdinand Runge tarafından bulunmuştur.

Friedrich Ferdinand Runge tarafından Almanca kahve sözcüğünden yola çıkılarak kaffein olarak adlandırılmış ve İngilizce'ye caffeine şeklinde geçmiştir. Türkçe'de de direkt bu okunuşlar şeklinde yani kafein olarak kullanılmaktadır.

Kafein, kahvenin dışında yaklaşık olarak 60 kadar farklı bitkide (yapraklarında, çekirdeklerinde ve tohumlarında) doğal olarak bulunur. Bunların arasında çay, yerba mate, guarana meyveleri, kola cevizi, kakao ve yaupon holly bulunmaktadır. Bitkilerde bulunan kafein doğal bir böcek ilacı vazifesi görerek, bitkilerden beslenerek onlara zarar veren bazı böcekleri paralize eder ve öldürür.

Kafein, son derece enteresan bir kimyasal etkiye sahiptir. Tüketilmesi halinde merkezi sinir sistemi üzerinde bir etki yaratarak beyne gidip gelen iletileri hızlandırır. Yani bünye üzerinde uyarıcı bir etkiye sahiptir.

Kafein yasal olarak kullanılabilen bir psikoaktif madde olup; ticari olarak satılan kahve, çay, kola gibi pek çok içeceğin içinde yer alır. Tüm dünya genelinde yıllık kullanım hacmi 120.000 ton civarındadır. Diğer pek çok psikoaktif maddenin ticari olarak bu şekilde kullanımı yasaktır.

Kafein tüketiminin vücut üzerindeki etkileri konusunda çeşitli değişik bakış açıları bulunmaktadır. Çeşitli içeceklerdeki kafein miktarları şu şekildedir (her 100 mililitre içecekte bulunan miligram miktar):

Espresso: 200 mg
Filtre kahve: 70 mg
Hazır kahve: 40 mg
Red Bull: 32 mg
Siyah çay: 28 mg
Yeşil çay: 17 mg
Kola: 10 mg
Kafeinsiz kahve: 1 mg